یکی از چالش های مهم برای دانش آموزان و دانشجویان عدم تمرکز در مطالعه است. نداشتن تمرکز در هنگام درس خواندن می تواند درونی و روانشناختی و یا به خاطر عوامل محیطی باشد.داشتن تمرکز حواس در درس خواندن زمانی میتواند اتفاق بیفتد که علل نداشتن تمرکز را بشناسیم و برای حل آن ها راه حل پیدا کنیم. 

در این مطلب ابتدا عوامل بیرونی و درونی حواس پرتی را می شناسیم و سپس به توضیح راهکارهای افزایش تمرکز هنگام مطالعه می پردازیم.

مهمترین دلایل عدم تمرکز در مطالعه

برای اینکه بتوانیم در هنگام مطالعه و درس خواندن تمرکز بیشتری داشته باشیم ابتدا باید بدانیم چرا تمرکز نداریم. دلایل آشنایی برای این مهم وجود دارد، اما همیشگی و آشنا بودن این علت ها چیزی از اهمیت آن کم نمی کند.

1. خستگی هنگام مطالعه

انجام فعالیت مغزی می تواند 70 درصد انرژی شما  را بگیرد. مهم است که در هنگام برنامه ریزی برای درس خواندن به استراحت های کوتاه اهمیت بدهیم. مکانیزم عملکرد ذهن به این صورت است که بعد از ماکزیمم 1.5 ساعت کاملا خسته میشود. 

برای اینکه دچار عدم تمرکز هنگام مطالعه نشویم می توانیم استراحت های 5 تا 10 دقیقه ای را به کمک تکنیک پومودورو تنظیم کنیم. با دانلود نرم افزار پومودورو و نصب آن روی گوشی خود میتوانید کار را شروع کنید. در این تکنیک شما بعد از 25 دقیقه تمرکز عمیق، 5 دقیقه استراحت میکنید و به مرور می توانید زمان را افزایش داده و به 45 دقیقه مطالعه و 10 دقیقه استراحت برسانید.

تکنیک پومودورو سازگار با عملکرد مغز است و احساس تلاش و سپس جایزه گرفتن را به مغز داده و احساس ارزشمندی در کنار استراحت کوتاه مدت ذهن را برای ادامه تمرکز هنگام مطالعه آماده می کند.

2. عدم تمرکز بخاطر گرسنگی حین درس خواندن

یکی از عادات بد برخی از دانش آموزان حذف یکی از وعده های غذایی بخصوص صبحانه در ایام امتحانات است. شاید آن ها تصور می کنند اگر وعده ای را حذف کنند، وقت بیشتری برای درس خواندن خواهند داشت. 

مغز بدون سوخت و انرژی به درستی کار نمیکند، بخصوص در هنگام درس خواندن لازم است به تغذیه خود توجه بیشتری داشته باشیم و خوردن پروتئین و سبزیجات و غذاهای سبوس دار را در برنامه خود بگنجانیم. از طرفی بهتر از مصرف غذاهای فراوری شده(مثل فست فود، تنقلات و نوشیدنی های قند دار) را خیلی کم کنیم، چرا که با مصرف اینها بدن احساس خستگی و خواب آلودگی می کند.

3. کم خوابی دلیل اصلی عدم تمرکز در مطالعه

کمبود خواب یکی از مسائل رایج بخصوص در ایام امتحانات و یا تحویل پروژه درسی است که منجر به عدم تمرکز در مطالعه می شود. آشفتگی و استرس می تواند تاثیر بسیار بدی بر روی کیفیت خواب داشته باشد. برخی افراد نیز فکر می کنند با کم خوابیدن وقت بیشتری برای درس خواندن خواهند داشت در حالیکه بازدهی و کیفیت مطالعه مهمتر از مدت زمان درس خواندن است.

شما برای اینکه بتوانید تمرکز کافی در هنگام درس خواندن را داشته باشید حداقل به 7 ساعت خواب با کیفیت در طول شبانه روز نیاز دارید. بهتر است 6 ساعت قبل از خواب قهوه و کافئین مصرف نکنید، روتین خواب داشته باشید و کیفیت خواب خود را اندازه گیری کنید.

اگر بیخوابی مزمن دارید حتما به پزشک مراجعه کرده و سریع آن را درمان کنید.

4. کم تحرکی علت مهمی برای عدم تمرکز در درس خواندن

شاید شما فکر کنید نیاز دارید زمان زیادی را بدون تحرک پشت میز مطالعه باید بنشینید و زمان را از دست ندهید، اما باید بگوییم که عدم تحرک می تواند تمرکز شما را در هنگام مطالعه کاهش دهد، چرا که بدن خسته شده و تعادل هورمون ها به هم می خورد.

مطالعات نشان می دهد که ورزش کردن به صورت روزانه( حتی چند دقیقه در روز) می تواند یادگیری را افزایش داده و حافظه را تقویت کند. از طرفی ورزش بیقراری ناشی از استرس را کاهش می دهد و خواب شبانه را بهبود می بخشد.

5. برنامه ریزی نامناسب درسی

داشتن هدف و برنامه درسی مهمترین عامل برای عدم تمرکز در مطالعه است. مهم است تمام عواملی که منجر به موفقیت درسی می شود را در برنامه روزانه خود بگنجانیم مانند وعده های غذایی، ورزش، ساعات خواب، و همچنین زمان درس خواندن و استراحت.

بعد از مشخص کردن برنامه کلی روزانه، ساعات دقیق و مباحث مورد مطالعه را به صورت مکتوب مشخص کنید.

نوشتن برنامه مناسب ، مغز را مجاب می کند که طبق برنامه عمل کند و از آشفتگی رهانیده شود.

6. محیط نامناسب برای درس خواندن

اگر بدانید که محیط چقدر می تواند افکار و اعمال  ما را کنترل کند حتما تعجب خواهید کرد. درس خواندن در محیط نامناسب مانند محیط های پرسروصدا، پرنور و یا خیلی کم نور، سرد یا گرم و… می تواند تمرکز را به شدت کاهش دهد.

گاهی اوقات در یک محیط اشتراکی و یا عمومی و یا حتی اتاق اشتراکی با دوستمان وادار می شویم با او گپ بزنیم و یا جواب سوال بی موقع او را بدهیم. میدانستید با داشتن یک پارتیشن تمرکز می توانید به دیگران نه بگویید؟ با داشتن پارتیشن تمرکز محیط خودمان را برای تجربه یک مطالعه مفید آماده میکنیم.

انتخاب محیط مناسبی مانند کتابخانه میتواند باعث افزایش تمرکز در درس خواندن شود. از طرفی دیدن افرادی در شرایط خودتان که سخت در تلاش هستند انگیزه تان را افزایش می دهد و در نتیجه تاثیر مضاعف برا عدم حواس پرتی در هنگام مطالعه می گردد.

7.  افزایش استرس و عدم تمرکز در درس خواندن

داشتن استرس و اضطراب از مسائل رایج هنگام درس خواندن و امتحان است  که معمولا از نداشتن برنامه صحیح ناشی می شود. البته سطح انتظارات افراد نیز میتواند منجر به افزایش استرس و اضطراب و در نتیجه عدم تمرکز در مطالعه شود.

یکی از راه های کاهش استرس انجام مراقبه و مدیتیشن است. می توانید در گروه های مدیتیشن عضو شده و راه کاهش استرس را بیاموزید. در صورتی که استرس شما بیش از اندازه است و باعث سردرد و تپش قلب و یا هر علامت دیگری در بدن شما میشود، حتما به پزشک مراجعه کرده و آن را درمان کنید.

8. بیش فعالی در دانش آموز 

بیش فعالی یا همان ADHD یک بیماری است که در آن فرد نمی تواند بصورت طولانی روی انجام کاری تمرکز کند و مدام  احساس بی قراری می کند. این بیماری اغلب در سنین پایین قابل تشخیص است  و پزشک با دارو و رفتار درمانی روند درمان را آغاز می کند.

در صورتی که دانش آموز در هنگام درس خواندن بی قراری و یا حواس پرتی مزمن را تجربه کند بهتر است سریعتر  آن را با پزشک در میان بگذارد.

چگونه به تمرکز کردن هنگام درس خواندن عادت کنیم؟

دلایل عدم تمرکز در مطالعه مسائل روزانه ای است که ما همیشه با آنها درگیر هستیم، اما چرا بیشتر وقت ها قادر نیستیم برای همیشه بر این علت ها چیره شویم؟

بخاطر اینکه ما به انجام این اشتباهات عادت کرده ایم. با دوره عادت سازی رایگان 6 روزه در سایت من ایده آل به نسخه بهتری از خود تبدیل می شویم. منی که به تمرکز کردن در هنگام درس خواندن عادت دارد، منی که همه او را به عنوان یک فرد متمرکز و با اراده می شناسند.